Review: Ayreon – 01011001 – Live Beneath The Waves
Ayreon – 01011001 – Live Beneath The Waves
Format: CD – Vinyl LP – Digital – Blu-ray – DVD / Label: Mascot Label Group
Release: 2024
Tekst: Ella-Milou Quist
In september 2023 verkocht Ayreon’s ‘01011001 – Live Beneath The Waves’ show vijf keer poppodium 013 Tilburg uit. De fans kwamen vanuit alle delen van de wereld om de concertreeks bij te wonen. Deze live-productie, gebaseerd op het veelgeprezen concept album ‘01011001’ uit 2008, werd in zijn geheel uitgevoerd. Het is de derde serie van concerten sinds 2017 die volledig draait om de rockopera’s van multi-talent Arjen Anthony Lucassen.
Het Ayreon-meesterbrein stelde samen met zijn rechterhand, toetsenist Joost van den Broek, een opmerkelijke line-up samen met veel originele castleden van het album zoals Simone Simons (Epica), Anneke van Giersbergen, Jonas Renkse (Katatonia), Tom Englund (Evergrey), Daniël Gildenlöw (Pain Of Salvation), Hansi Kürsch (Blind Guardian), Maggy Luyten (Beautiful Sin), Wudstik, Marjan Welman (Autumn), Liselotte Hegt, Phideaux Xavier en Arjen Lucassen zelf en diverse speciale gasten zoals Damian Wilson (Threshold), John ‘Jaycee’ Cuijpers (Praying Mantis), Michael Mills (Toehider) en Brittney Slayes (Unleash The Archers). De backing vocalen werden verzorgd door Marcela Bovio (Stream Of Passion, MaYan), Irene Jansen (Karma, Ayreon en ja, het zusje van Floor) en Jan Willem Ketelaers (Knight Area, Ayreon.)
De band bestond uit Ed Wardy (drums), Johan van Stratum (bas), Timo Somers (gitaar), Marcel Coenen (gitaar) en natuurlijk Joost van de Broek op toetsen. Ook violist Ben Mathot, cellist Jurriaan Westerveld en fluitist Jeroen Goossens droegen hun steentje bij.
Na een intro van bijna drie minuten, waarbij de spanning flink opgebouwd wordt, is het eindelijk tijd voor de openingsknaller Age Of Shadows. Op het studioalbum echt een grandioos nummer, en gelukkig doet deze live versie niet onder voor de albumversie. Het is en blijft een kneiter van een hit waarbij alles klopt en bij elkaar komt, van de artiesten en instrumentalisten tot het echte Ayreon geluid (melodieus, expressief, progressief, hard, ruig) en het publiek. Je voelt de enorme opbouw aan energie en de explosie daarvan, zeker wanneer het publiek luidkeels meezingt. Het is net een vulkaan die uitbarst. Werkelijk fantastisch! Toch mis je stiekem wel de waanzinnige stem van Gotthard zanger Steve Lee (die helaas in 2010 verongelukte) naast die van Tom Englund en Daniël Gildenlöw. Hier gelukkig waardig vervangen door Michael Mills (Toehider).
Zo missen we nog wel meer briljantjes, zoals: Jorn Lande (o.a. Ark, Beyond Twilight), Bob Catley (Magnum), Ty Tabor (King’s X) en van eigen bodem Floor Jansen (After Forever, Nightwish). Allemaal opgelost met gastzangers Brittney Slayes, Michael Mills en inmiddels Ayreon-bekenden John Jaycee Cuijpers en Damian Wilson of zangers van de originele cast die extra partijen zingen. Dat Arjen en Joost überhaupt zoveel van de originele leden hebben weten te strikken is een godswonder in verband met alle agenda’s die naast elkaar gelegd moesten worden. Maar ja, als Arjen je belt zeg je ook geen nee. Dan zoek je gewoon een mogelijkheid om mee te doen, is het niet goedschiks dan wel kwaadschiks. Iedereen staat te popelen om met hem te werken.
Naast Age Of Shadows zijn het Comatose, Liquid Eternity, Beneath The Waves en Ride The Comet die het ook erg goed doen. Het zijn toch wel de pareltjes van ‘01011001’ en live zijn ze al net zo meesterlijk. En het is weer onze Anneke die er het meest uitspringt tijdens een aantal van deze nummers met haar prachtige warme vocalen. Maar vlak ook zeker Damian Wilson en John Jaycee Cuijpers niet uit tijdens de gehele show, want wat een power hebben die twee! Leuk is ook om Lucassen zelf Connect The Dots en The Truth Is Out There te horen zingen. Hij staat niet graag op het podium of überhaupt in de spotlights en vindt zichzelf geen uitzonderlijk goede zanger. Hij werkt veel liever achter de schermen. Des te meer respect voor hem dat hij toch twee nummers zelf heeft vertolkt. Op de studioversie van ‘01011001 deed hij de vocalen voor The Truth Is Out There ook zelf, maar voor Connect The Dots verving hij Ty Tabor, die niet meedeed tijdens de live uitvoeringen.
Na de knallende afsluiter, The Sixth Extinction, nemen Arjen en Joost de tijd voor een dankwoord richting het publiek, familie, vrienden en iedereen die deze gigantische productie mogelijk heeft gemaakt. Gelukkig doen ze nog een aantal toegiften in de vorm van This Human Equation, Fate Of Man en het fenomenale The Day That The World Breaks Down.
De geluidsopnames zijn, zoals je van een Ayreon-productie mag verwachtten, van hoge kwaliteit. Deze live-plaat kan gemakkelijk naast de studioversie van ‘01011001’ gelegd worden. Het klinkt bij tijd en wijlen wat harder en ruiger, maar dat mag ook bij een live versie. Sterker nog, dat wil je ook als je bij een dergelijke show aanwezig bent. Je wilt die expressiviteit en emotie voelen, proeven en ruiken. En dat is zeker gelukt. Je ziet het zelfs voor je, ook zonder dat je naar één van die memorabele avonden bent geweest. Het is zo krachtig en beeldend. Daarnaast is alles duidelijk te horen; iedere zangnoot, iedere melodielijn, ieder instrument, werkelijk alles. Het is zo mooi in balans en nergens hoor je een muur van geluid bij de bombastische stukken. Arjen zou Arjen niet zijn als niet alles tot in de puntjes is uitgedacht, voorbereid en uitgevoerd. Die man heeft zoveel oog voor detail en voor het grote geheel. Hij is een visionair. Kwaliteit en beleving staan voorop bij iedere productie die Lucassen eruit perst. Daarnaast heeft hij zo’n vingerspitzen gevoel voor welke muzikanten en zangers en zangeressen hij moet vragen voor zijn albums en shows, dat is werkelijk bijzonder. Dat hoor je alleen al terug aan de begeleidingsband die uitzonderlijk goed op elkaar is ingespeeld en echt klinkt als een geoliede machine. Nu zijn het ook doorgewinterde muzikanten die ook vaak meewerken aan Ayreon-producties, maar toch blijft het een knap staaltje werk om zo fantastisch te klinken.
‘01011001 Live Beneath The Waves’ is een waar feest(je), ook als je er niet bij bent geweest en je het alleen moet doen met de beelden en/of de CD of LP. Als je het ziet of hoort baal je als een stekker dat je er niet bij was en het geeft je onherroepelijk het gevoel dat je de volgende keer, bij weer een live uitvoering van één van Ayreon’s rockopera’s, toch echt een kaartje moet kopen. (Ondergetekende incluis). Want je mist echt iets. Voor degenen die er wel bij waren is dit natuurlijk een schitterende herbeleving van een magnifieke show.
Tracks:
CD 1
01. March Of The Machines
02. Age Of Shadows
03. Comatose
04. Liquid Eternity
05. Connect The Dots
06. Beneath The Waved
07. Newborn Race
08. Ride The Comet
09. Web Of Lies
10. The Fifth Extinction
CD 2
11. Walking Dreams
12. The Truth Is In Here
13. Unnatural Selection
14. River Of Time
15. E=MC2
16. The Sixth Extinction
17. Speech
18. This Human Equation
19. Fate Of Man
20. The Day The World Breaks Down