Ayreon – Transitus
Format: CD – LP – Earbook – Digital / Label: Music Theories Recordings
Release: 2020
Tekst: Ella-Milou Quist
‘Transitus’, het tiende album van Ayreon (het muzikale project van de Nederlandse singer-songwriter, multi-instrumentalist en producer Arjen Anthony Lucassen), luistert meer dan ooit als een musical. Hoewel andere Ayreon-platen zeker met het idee van een rockopera geschreven zijn, is de feel dit keer totaal anders. Het gebruik van klassieke elementen zoals strijkers en blazers, het minimale gebruik van synthesizers, de rustige piano stukken en een compleet ander soort verhaallijn, zorgen ervoor dat het bijna een atypische Ayreon plaat is.
Het album vertelt een gotisch spookverhaal uit 1884 in plaats van een science fiction vertelsel zoals op z’n negen voorgangers. Het is uit het leven gegrepen en zeker een verhaal dat op waarheden gebaseerd is. Om dat te weten hoef je alleen maar de geschiedenisboeken over de negentiende eeuw erbij te pakken en de vele verhalen te lezen die opgetekend zijn uit die tijd over de verschillen tussen zwart en blank en liefde tussen twee verschillende culturen die toen uit den boze was.
Het verhaal op ‘Transitus’ gaat namelijk over de verboden liefde tussen Daniel (gezongen door Tommy Karevik van Kamelot) en Abby (gezongen door Cammie Gilbert van Oceans Of Slumber), aangevuld met elementen van horror en het bovennatuurlijke. Vooral dit laatste is dan wel weer heel kenmerkend voor Ayreon. Ook passen de zangpartijen weer perfect bij de gekozen zangers en zangeressen, wat ook echt een kenmerk is voor een Ayreon-album, evenals de prachtige en zeer gevarieerde instrumentatie en de herkenbare muzikale thema’s en composities. Vandaar dat je kunt concluderen dat ‘Transitus’ toch wel een echte Ayreon is.
Op zekere momenten doet de muziek, met name tijdens de eerste helft van het album, ook denken aan Arjen’s andere projecten Ambeon uit 2001, luister maar eens naar Two Worlds Now One en Abby In Transitus en The Gentle Storm met Anneke van Giersbergen uit 2015, vooral op de nummers Daniel’s Descent Into Transitus, Talk Of The Town, Dumb Piece Of Rock en Condemned Without A Trail.
Vanaf de tweede helft van het album wordt de muziek steeds duisterder, onheilspellender en harder met een meer progressieve rock en metal benadering. Je hoort dat niet alleen terug aan het stevige gitaarwerk en de rock- en metal riffs van Joe Satriani en Marty Friedman maar ook aan de steeds harder en agressiever wordende drumpartijen van Juan van Emmerloot en de stevige toetsenpartijen van Joost van den Broek. Ook de zang van Karevik en Gilbert wordt steeds intenser en indringender, evenals de vocalen van Paul Manzi (Arena) als Daniel’s broer Henry, Dee Snider (Twisted Sister) als Father (de vader van Daniel en Henry) en Amanda Somerville als Lavinia.
De spookachtige zang van het Hellscore Choir samen met sopraan Dianne van Giersbergen voegt een extra unheimlich gevoel toe en ook The Furies (Marcela Bovio en Caroline Westendorp) die The Angel Of Death, gezongen door Simone Simons (Epica), ondersteunen, doen een flinke duit in het zakje.
Door de ambient soundscapes, voornamelijk door de synthesizers die subtiel door de songs geweven zijn, krijg je niet alleen weer een Ayreon gevoel, maar heeft het ook veel overeenkomsten met Arjen’s andere project Star One. Hoe dan ook, je hoort dat Lucassen het brein is achter al deze geniale muziekstukken. Zijn sound en stijl zijn zo uniek en authentiek dat je zijn muziek direct uit duizenden herkent.
Wat hij ook doet, hij levert altijd kwaliteit. Ook ‘Transitus’ is weer werk van de bovenste plank. Niet voor niets neemt Arjen altijd flink de tijd om alles voor een nieuwe plaat helemaal uit te denken.
Ook aan ‘Transitus’ werkte hij maar liefst drie jaar lang en dat hoor je zonder meer terug. Alles is zeer weldoordacht en er is veel aandacht besteed aan de details; van het kiezen van de muzikanten en vocalisten en de precieze uitvoering van de muziek tot de vormgeving van de fysieke plaat.
Zoals het in Arjen’s hoofd zit, zo komt het er ook altijd uit en dat is bijzonder knap. Alles is zoals het zou moeten zijn en nog steeds krijgt Arjen veel te weinig credits voor zijn meer dan briljante en uitmuntende werk.
Met ‘Transitus’ treedt Lucassen buiten zijn comfortzone en verlegt wederom (zijn) grenzen. Het is zijn meest ambitieuze werk tot nu toe. Hij laat zien dat progressieve rock en metal hand in hand gaan met opera en musical en zelfs met film. Niet in de laatste plaats komt het theatrale en filmische aspect van dit album door de totaal ongebruikelijke realistische verhaallijn die Arjen bedacht heeft, maar ook door de opbouw van de liedjes, die één voor één ingeleid worden door niemand minder dan de Engelse acteur Tom Baker (bekend door zijn vertolking van Doctor Who en de voice-over van Little Britain) als storyteller.
Zijn bijzonder diepe en warme stem trekt je het verhaal in en maakt, samen met de spectaculaire zang en muziek, dat je wilt blijven luisteren naar de afloop ervan.
‘Transitus’ is een waar spektakel die het verdient om verfilmd te worden of op z’n minst een theatertour te krijgen (zoals kleinschalig gebeurde bij ‘Electric Castle Live And Other Tales’), door heel Nederland en of zelfs door heel Europa en vooruit dan ook in de VS.
’Transitus’ is te verkrijgen als 2LP Orange Marble vinyl met stripboek, 2LP Red Transparant vinyl met stripboek, als 2CD en een veertig pagina’s tellend Earbook met vijf discs; 2CD album, 1CD instrumentale versies, 1CD guide vocal versies en een DVD met o.a. een behind the scenes video, een videoclip, trailer en een 5.1 audio-mix van het album.
Transitus cast en muzikanten:
Tom Baker als The Storyteller
Tommy Karevik als Daniel
Cammie Gilbert als Abby
Paul Manzi als Henry
Amanda Somerville als Lavinia
Dee Snider als Father
Marcela Bovio & Caroline Westendorp als The Furies
Simone Simons als The Angel Of Death
Johanne James als Abraham
Micheal Mills als The Statue
Jan Willem Ketelaers, Wilmer Waarbroek, Will Shaw, Marcela Bovio, Caroline Westendorp, Dan J. Pierson, Marian Welman, Lisette van den Berg als The Villagers
Juan van Emmerloot – drums
Joost van den Broek – Steinway piano, hammond, Fender Rhodes
Ben Mathot – viool
Jeroen Goossens – blaasinstrumenten
Jurriaan Westerfeld – cello
Alex Thyssen – horn
Thomas Cochrane – trompet en trombone
Arjen Lucassen – gitaren, keyboards, glockenspiel, dulcimer, toy piano,
Joe Satriani – lead gitaar
Marty Friedman – lead gitaar
Patty Gurdy – Hurdy Gurdy (draailier)
Dianne van Giersbergen – sopraan
Hellscore Choir gedirigeerd door Noa Gruman
Tracklist:
CD 1
01. Fatum Horrificum: Graveyard
02. Fatum Horrificum: 1884
03. Fatum Horrificum: Daniel And Abby
04. Fatum Horrificum: Fatum
05. Fatum Horrificum: Why?!
06. Fatum Horrificum: Guilty
07. Daniel’s Descent Into Transitus
08. Listen to My Story
09. Two Worlds Now One
10. Talk Of The Town
11. Old Friend
12. Dumb Piece Of Rock
13. Get Out! Now!
14. Seven Days, Seven Nights
CD 2
01. Condemned Without A Trial
02. Daniel’s Funeral
03. Hopelessly Slipping Away
04. This Human Equation
05. Henry’s Plot
06. Message From Beyond
07. Daniel’s Vision
08. She Is Innocent
09. Lavinia’s Confession
10. Inferno
11. Your Story Is Over!
12. Abby in Transitus
13. The Great Beyond
Website: Arjen Anthony Lucassen
