Review: Arjen Anthony Lucassen – Songs No One Will Hear
Arjen Anthony Lucassen – Songs No One Will Hear
Format: CD – Vinyl LP – Digital / Label: InsideOut Music
Release: 2025
Tekst: Ella-Milou Quist
Wat zou je doen als je wist dat de wereld over vijf maanden zou vergaan?
Dat is de huiveringwekkende vraag die Arjen Lucassen stelt op zijn nieuwe concept-soloalbum ‘Songs No One Will Hear’. Waar hij met Ayreon en Star One bekend staat om zijn grootse sciencefiction-saga’s, kiest Lucassen hier voor een intiemer en menselijker verhaal, zonder zijn kenmerkende gevoel voor drama, humor, donkerte en melodie te verliezen. Het concept is even eenvoudig als verpletterend: de aarde wordt bedreigd door een allesverwoestende asteroïde. In die laatste maanden schrijft de hoofdpersoon liedjes die, zoals de titel al suggereert, niemand ooit zal horen.
Het album opent met End Of The World Show, waarin zanger Mike Mills dit keer als verteller optreedt en via YouTube updates geeft over de asteroïde en hoe mensen reageren op hun naderende einde. Op de deluxe editie van de plaat hoor je steeds zijn bevindingen tussen de liedjes door en blijft hij bij je tot de asteroïde inslaat.
The Clock Ticks Down is het daadwerkelijke eerste nummer en gaat over de reacties van mensen nadat ze het nieuws horen dat de wereld over vijf maanden vergaat en over hoe de wereld langzaam uitklaar valt. Het begint rustig, om vervolgens uit te groeien tot een ware soundscape compleet met heavy gitaren, indringende Hammond en intense synths. Arjen neemt zelf de zangpartijen voor zijn rekening, bijgestaan door de krachtige vocale van Irene Jansen. Het daarop volgende Goddamn Conspiracy is een onweerstaanbare oorwurm; een rock song pur sang met een folky JethroTull-inslag en een catchy refrein. De scheurende gitaarpartijen, ingespeeld door Arjen zelf, Joost van den Broek’s expressieve Hammond spel en het strakke drumwerk van Koen Herfst maken het helemaal af. Het is een semi-humoristisch nummer over alle conspiracy theorieën die er bestaan; van de aarde die plat zou zijn tot valse maanlandingen en de gedachte dat deze asteroïde niet echt is, maar een truc van politici om ons onder de duim te houden. De combinatie tussen Arjen’s vocalen en Irene haar achtergrondzang is werkelijk spectaculair te noemen.
The Universe Has Other Plans is een zwaar nummer in meerdere opzichten. Het gaat over de plannen en dromen van mensen die nooit uit zullen komen. Over het geen controle meer hebben over onze levens. De heftige sound in de vorm van een tragische viool, heavy drumpartijen, metalriffs en een snijdende gitaarsolo van Lucassen, dragen bij aan dit zware gevoel.
Shaggathon is daarentegen bijna een vrolijke noot met z’n opzwepende beat en frivole vioolspel. Het is een rebelse track over wat de meeste mensen zouden doen als het einde in zicht komt: alle moralen laten varen, je niet meer houden aan de regels en alle remmen los gooien. Het contrast kan daarentegen niet groter met het daaropvolgende We Will Never Know. Het is een hartverscheurend duet tussen Arjen Lucassen en Floor Jansen over hun ongeboren dochter die het daglicht nooit zal aanschouwen en waar haar ouders alleen maar kunnen gissen naar hoe en wie ze zou zijn als opgroeiend meisje en vrouw, als ze ooit die kans had gekregen. Het is gruwelijk en prachtig tegelijk. En dit geeft ook gelijk de emotionele kern weer van de plaat.
Op Dr. Slumber’s Blue Bus zien we de terugkeer van Dr. Slumber van Arjen’s tweede soloplaat ‘Lost In The New Real’. Het personage organiseert een bustrip naar de exacte plek waar de asteroïde zal inslaan, op Sanctuary Island. Mensen die niet lijdzaam willen wachten op de genadeslag gaan daar heen om samen het einde te zien naderen. Wat begint als een zonderlinge, bijna carnavaleske roadtrip, krijgt al snel een melancholische ondertoon: passagiers die elkaar niet kennen, delen ineens hun laatste uren, en Dr. Slumber fungeert als een soort spirituele gids die hen met wrange humor en filosofische mijmeringen richting hun lot leidt.
Muzikaal vertaalt Arjen deze bizarre excursie in een mix van dromerige synths en psychedelische accenten, maar het nummer barst ook open met heavy gitaarwerk en krachtige drum- en toetsenpartijen die de spanning van de naderende impact voelbaar maken. Tussen die muzikale intensiteit door staat een aanstekelijk refrein dat verrassend hoopvol klinkt, alsof de personages, ondanks alles, troost vinden in het feit dat ze dit laatste hoofdstuk samen beleven. Zo ontstaat een curieuze maar meeslepende balans tussen dreiging en verbondenheid, tussen het einde en een vreemd soort collectieve hoop.
Just Not Today sluit qua onderwerp naadloos aan bij Dr. Slumber’s Blue Bus. Waar de busrit een gezamenlijke, bijna surrealistische tocht richting het einde vormt, trekt Arjen hier de lens juist klein en intiem. Het is een breekbare song met een hoopvol gevoel: ja, we gaan allemaal dood, maar niet vandaag. We hebben deze laatste momenten samen op aarde, en precies dát maakt ze betekenisvol.
De sfeer wordt subtiel neergezet met melancholische strijkers, akoestische gitaar, fluit en Arjens zachte, bijna fluisterende vocalen, die het nummer een warme kwetsbaarheid geven. Het resultaat is een ingetogen, troostend lied dat het onvermijdelijke niet ontkent, maar het verdrinkt in menselijkheid, verbondenheid en de waarde van het hier en nu.
Het laatste nummer, de vijftien minuten durende Our Final Song, voelt als de ultieme climax van het album. Een epische uitbarsting waarin Lucassen alle thematische en muzikale draden samen weeft. Muzikaal gezien is deze song een overweldigende achtbaan: bombastisch en groots, gedreven door psychedelische soundscapes gevormd door orgel en synths, strakke en stevige drumpartijen en heftig gitaarwerk dat de apocalyptische lading perfect verbeeldt. De intense strijkers en fluit geven het een filmische sfeer. Alles van de hele plaat komt samen in deze meeslepende en majestueuze afsluiter: alle geluiden, sferen en gevoelens.
De zang tilt het geheel naar een nog hoger niveau. Arjen zelf klinkt gedreven en urgent, terwijl Irene Jansen en Marcela Bovio met hun krachtige, emotionele uithalen het drama verdiepen. Wanneer uiteindelijk Robert Soeterboek zijn vocalen hieraan toevoegt, voelt het alsof het volledige universum van deze plaat zich opmaakt voor de definitieve laatste noot. Hierna keert Arjen nog even terug met zijn rust en kalmte, gevolgd door Mike Mills’ laatste uitzending en wederom Lucassen die zich afvraagt of de mensheid zichzelf uiteindelijk zou hebben uitgeroeid en of er ander leven aanwezig is in het heelal. Vragen die onbeantwoord lijken te blijven. Maar Arjen zou Arjen niet zijn als hij, ondersteund door onheilspellende synths en gitaar, en een AI-personage, het vermoeden van een epiloog niet subtiel zou oproepen. Misschien is het verhaal toch nog niet ten einde. Komt er nog een vervolg? Dat is de tweede grote vraag die dit album achterlaat.
Met ‘Songs No One Will Hear’ slaat Sir (ja, echt!) Arjen Lucassen een opvallend persoonlijke weg in. Waar zijn grote projecten vaak draaien om epische conceptverhalen, groots opgezette rockopera’s en een stoet aan gastmuzikanten, voelt dit album juist intiem, direct en kwetsbaar. Alsof Lucassen voor het eerst in lange tijd recht tegenover je gaat zitten, de lichten dimt en zijn verhaal vertelt zoals alleen hij dat kan: eerlijk, open en zonder omwegen.
Het album laat zich beluisteren als een theatrale monoloog: fragmentarisch, emotioneel, soms absurd en bovenal diep menselijk. Lucassen speelt met contrasten; tussen melancholie en milde ironie, tussen ingetogen passages en meeslepende melodieën. Zijn stem klinkt rauwer, echter dan we van hem gewend zijn; niet perfect, maar perfect passend.
Hoewel de thema’s zwaar kunnen zijn; eenzaamheid, twijfel, verlangen, wordt het geheel nooit somber. Daarvoor is de muzikale rijkdom te groot en de onderliggende humor te scherp. De arrangementen zijn subtiel maar gelaagd, en steeds klinkt daar dat typische Lucassen-DNA: warme akkoorden, melodieuze (maar heavy) gitaren en slimme harmonieën die langzaam onder je huid kruipen. Het is groots in zijn kleinheid.
‘Songs No One Will Hear’ is verrassend, fris, dynamisch en meeslepend, een album dat je niet alleen beluistert, maar beleeft. Lucassen trekt je mee in zijn verhaal van wanhoop, liefde en absurditeit en laat je uiteindelijk achter met een wrange glimlach. Misschien wel zijn beste solowerk tot nu toe. En eerlijk? Dit zou, anders dan bij Ayreon vanwege de mega grote productie en het aantal gastmuzikanten, wel zo de bühne op kunnen, in een intieme theatersetting waar de emoties nog beter tot hun recht komt.
En zoals we van Arjen gewend zijn, zijn er inmiddels ook diverse deluxe edities van het album uitgebracht. Zo is er een zesendertig pagina’s tellend Deluxe Artbook met drie cd’s en Blu-ray, een transparant Red 2LP vinyl editie, een Gatefold transparant Sun Yellow 2LP editie en een twintig pagina’s tellende Special Edition CD Digipack.
Tracks:
01. End Of The World Show
02. The Clock Ticks Down
03. Goddamn Conspiracy
04. The Universe Has Other Plans
05. Shaggathon
06. We’ll Never Know (feat. Floor Jansen)
07. Dr. Slumber’s Blue Bus
08. Just Not Today
09. Our Final Song (feat. Robert Soeterboek)