Jong in de jaren zestig, De muziek van Frans Kellendonk – Jaap Goedegebuure
Uitgeverij: Querido / ISBN: 97890214215220
Release 2020
Tekst: Paul Op den Kamp
In 2018 verscheen de biografie die Jaap Goedegebuure schreef over Frans Kellendonk. De ontdekking van brieven en liedteksten die Kellendonk als jonge man schreef inspireerde de biograaf tot het schrijven van dit nieuwe boek. Het is daarmee een losstaand hoofdstuk, alleen maar over de muzikale voorkeuren en aspiraties van de auteur, bonusmateriaal bij de vuistikke biografie.
Nu zal voor sommige lezers Kellendonk geen bekende naam zijn. Hij overleed ruim dertig jaar geleden aan de gevolgen van AIDS. De stilte rondom zijn naam en literatuur pas weer doorbroken met het verschijnen van de eerdergenoemde biografie. Naast het schrijven van werk als ‘Mystiek Lichaam’ en ‘Bouwval’ vertaalde hij ook werk van Henry James, Emily Bronte en Rudiyard Kipling.
Het tafereel op de omslag van het boek zal voor velen, die ook jong waren in de jaren zestig, een bekend beeld zijn. Misschien vooral diegenen die opgroeiden in het zuiden van Nederland. De wereld van ‘thuis’ die langzaam aan begint te schuren met de wereld die de jongere om zich heen vormt of wil gaan ontdekken.
Het heilighart beeld van moeder, het orgel van vader naast de eigen gitaar en de platen van Bob Dylan. Het moment waarop de laatste dagen het rijke roomse leven overging in de veelkleurigheid van summer of love. Tegelijkertijd is de foto een korte samenvatting van het leven en werk van Frans Kellendonk als persoon en schrijver.
In zijn werk blijft hij steeds teruggrijpen op deze maatschappelijke veranderingen. Als belijdend gelovige bleef hij strijdend tegen de tendens om religie als reactionair weg te zetten. Een stelling die hem later de kritiek opleverde conservatief te zijn. Ook de LP van Dylan op het orgel is bijna een soort metafoor. De jonge kerel die zijn idool probeert te imiteren maar later in zijn leven steeds meer kiest voor de wereld van klassieke muziek.
In dit boekje volgen we aan de hand van brieven en eigen liedteksten de muzikale voorkeuren van Frans Kellendonk. Geïnspireerd door de blues en Bob Dylan wilde hij in eerste instantie zelf zanger worden. Al wordt deze droom langzaam vervangen door de opkomende literaire aspiraties.
Interessant is het zeker om te lezen hoe hij teksten van zijn grote idool vertaalt, om dan zelf Dylan-achtige teksten gaat schrijven. Het talent van de schrijver wordt door de verschillende probeersels langzaam zichtbaar. Aangespoord door de ontwikkelingen in de muziek als de psychedelica kiest hij dan ook voor een wat mystiek tintje. Waarmee hij dus zijn eigen stem vindt als schrijver.
Tegen de achtergrond van de voorzichtige creatieve pogingen zien we het verloop van het decennium en de bijhorende veranderingen die dit met zich meebracht. LSD doet zijn intrede in de jeugdcultuur. De ontkerkelijking treft ook het Dominicus college waar Kellendonk op dat moment naar school gaat. Priesters verlaten hun ambt en gaan trouwen. En de oorlog in Vietnam houdt de gemoederen van haast iedereen bezig. Een roerige tijd als decor waarin de schrijver opgroeide en zich ontwikkelde.
Het boek is niet zo interessant voor diegenen die Kellendonk nauwelijks en/of de biografie niet hebben gelezen. De vele verwijzingen die worden gemaakt naar het leven of het boek maken dat er voor een niet geïnformeerde lezer gaten ontstaan, het is immers niet altijd duidelijk waaraan gerefereerd wordt. Het moet zoals ik al schreef toch gezien worden als een soort van bonus hoofdstuk. Een tip zou zijn om tegelijkertijd met dit boekje ook de biografie en de gebundelde brieven te kopen. Een hoop leeswerk, dat wel maar daarmee vervolmaak je de blik op deze toch wat vergeten schrijver.