Interview: Wouter Bessels Over Solution Box
Tekst: Harry Pater
Foto: André Weima
Samensteller, producer en schrijver van het boek, journalist en muziekkenner Wouter Bessels, vertelt honderduit over hoe dit uitgebreide project tot stand is gekomen.
‘Hoe ik op het idee ben gekomen om iets met Solution te doen? Solution behoort wat mij betreft tot de vaandeldragers van de Nederlandse popmuziek in de jaren 70. Een groep die naar mijn mening altijd een beetje in de schaduw gestaan van andere grote bands in die jaren, zoals Focus, Alquin, Supersister en uiteraard Golden Earring. Ik vond dat in de afgelopen 20 jaar de aandacht voor de muziek van Solution een beetje verslapte, terwijl het op zich natuurlijk wel een naam van formaat is in Nederland. De band heeft twee albums gemaakt voor het Rocket label van Elton John en een album voor het Harvest label. En natuurlijk twee platen voor CBS, ‘It’s Only Just Begun’ en ‘Runaway’, waarvan de laatste tot stand kwam met Jim Capaldi, een topdrummer en tevens beroemd oud-lid van Traffic.’
‘Al met al is Solution toch een band met een interessante vijftienjarige geschiedenis. In Hans van Vuuren vond ik een sparringpartner Iemand die net als ik al jaren rondliep met het idee voor een oeuvrebox. Hij heeft een label en een muziekuitgeverij en zo nu en dan kruisen we elkaars wegen. In feite hebben we het in de afgelopen 30 jaar regelmatig gehad om een mooie overzichtsbox, een soort pandemonium voor Solution, te maken. Dat doe je niet over één nacht ijs. Wanneer is het nou het juiste moment? En een jaar of vijf geleden kwam het voorstel van Hans: nu is het moment daar. Vervolgens maakten we plannen en waren we weer een jaar verder. Hans is de uitgever en de uitvoerend producent. Ik heb vooral inhoudelijk nagedacht over hoe zo’n box eruit moet komen te zien. Het was al vrij snel duidelijk dat ik een bijbehorend boek over de band ging schrijven en een deel van de research zou gaan doen, zoals de historie van de groep uitpluizen, foto’s dateren, audiovisueel materiaal uitzoeken en uitkiezen.’
‘De eerste keer dat ik Solution hoorde, was bij wat toen de CD Show van de TROS heette, gepresenteerd door Wim van Putten. Die draaide het nummer Chappaqua, een stuk dat je eind jaren tachtig niet elke dag op de radio hoorde. Wim draaide vaak muziek die ook op dat moment op CD uitkwam en op dat moment kwam dus ‘Cordon Bleu’, het derde album van Solution, uit op CD. Vandaar dat hij die track draaide. Ik was elf jaar oud en vond het prachtig. Hoorde een hele goeie band zonder gitarist en die muziek bleef ik onthouden. In die tijd nog kon je nog niet via Spotify en via internet en YouTube alles zomaar opzoeken. Dus ik ben dankzij de bibliotheek, de fonotheek en het bezoeken van veel Nederlandse platenzaken maar vooral het praten met medeliefhebbers veel over Solution te weten gekomen. In die vroege tienerjaren heb ik heel veel muziek als een soort spons opgenomen. Die periode was in feite de fundatie geweest van mijn hele leven, ook van mijn werk. Als je 13 of 14 bent neem je heel veel muziek in je op en je valt van het ene in het andere. En Solution heeft daar zeker, ook met betrekking tot bands van eigen bodem een hele belangrijke rol voor mij gespeeld. Net zo belangrijk eigenlijk als Focus, wat ik ook in die jaren ontdekte. Solution is altijd een beetje een soort zusterband, of broederband geweest van Focus. Daar heb ik het altijd gezien. Er zijn natuurlijk veel overeenkomsten en veel linkjes. Zodoende heb ik eigenlijk alle zes LP’s van Solution toen in huis gehaald. En ook de CD’s, die toen inderdaad net verschenen. En een live-album, waarmee ze hun carrière afsloten, plus een verzamelaar. Dat was het dan, daar moesten we het mee doen. Ondertussen had ik contact gelegd met alle leden; met Guus Willemse en Hans Waterman had ik het meeste contact. Eind jaren 90 hebben we het dan over. Hij was een copywriter, tekstschrijver en ik was student journalistiek. Ik had een technische opleiding afgerond en ik was journalistiek gaan doen en ik wilde gewoon van mijn hobby m’n beroep maken. Dat is wel aardig gelukt, denk ik. Hans was een soort coach, een soort mentor van mij. Die wees me altijd op veel dingen en die zei ”je moet veel lezen en veel schrijven”. We daagden elkaar ook een beetje uit. Hij was net met z’n boek bezig op dat moment en hij liet mij stukken lezen, wees mij op bepaalde passages. Hoe hij dingen opschreef, daarvan heb ik heel veel geleerd. Vervolgens kwamen die reünieoptredens in Club Panama in 2006 en gingen we een heel ander tijdperk in, want daarna was Solution echt klaar. De bandleden wisten gewoon dat ze daarna nooit meer zouden spelen en zes jaar later overleed Willem Ennes en kon dat inderdaad niet meer. Dan realiseer je je dat de erfenis van een groep, het cultureel erfgoed, waardevol is voor de toekomst. In dat kader is zo’n oeuvrebox heel belangrijk.’
Maar nu is dus nu die box uit met achttien cd’s, waarvan een groot deel totaal onbekend was voor de rest van Nederland. Hoe kwam jij daaraan?
‘In feite bestaat die box voor een groot deel uit de achterkant van het oeuvre van de groep. Hoe zijn die zes studioalbums tot stand gekomen? Hoe speelde de groep live in die bewuste periode? En wat was daarvan de weerslag op voornamelijk de albums ‘Cordon Bleu’, ‘Fully Interlocking’, ‘It’s Only Just Begun’ en ‘Runaway’? Dat hoor je nu op die ‘Tape Archive’ CD’s in de box. Zie het als een soort audiodocumentaire. Je hoort op die cd’s chronologisch hoe het materiaal is ontstaan, hoe het is uitgewerkt, hoe het is gearrangeerd en hoe het uiteindelijk tot de definitieve versie is gekomen.’
Voorbeeld?
‘De studiosessies van ‘It’s Only Just Begun’ zijn daarvan een goed voorbeeld. Goed voor twee CD’s. In het boek heb ik per nummer beschreven op wat voor punt de band toen stond, hoe het bewuste nummer is ontwikkeld, opgebouwd en uitgewerkt. De creatieve reis van punt A naar punt B en die tussenliggende periode is, muziekhistorisch en muziektechnisch gezien, heel interessant. Het streven naar een mate van perfectie. Op dat vlak kan je Solution wel vergelijken met groep als Steely Dan. In de studio hebben ze uren en dagen, weken en maanden gesleuteld aan het materiaal en aan de nummers en aan de composities. Van die werkbanden is veel bewaard gebleven en daar heb ik gebruik van gemaakt. In het eerste jaar dat we aan de box werkten, 2021, heb ik in feite maandenlang niets anders gedaan dan het uitzoeken van die tapes. Ik moest mij door zeker 16, 17 uur materiaal heen worstelen. Tegelijkertijd stelde ik een lijst op van bruikbaar materiaal. Dat is in feite niets anders dan het journalistieke proces. Je verzamelt, je selecteert en vervolgens gebruik je wat het meest relevant is en wat voor de gemiddelde luisteraar het beste beeld kan geven van wat je wilt bieden.’
Wat vond je het meest bijzonder wat je tegenkwam?
‘De onuitgebrachte werkjes, stukken die nooit op de praat terecht zijn gekomen. Daarnaast hebben we een paar cd’s kunnen vullen met live materiaal. Ook daarvan waren tapes en cassettes aanwezig. Hans van Vuuren en ik maakten de keuzes, terwijl Hans Waterman en Tom Barlage over onze schouders meekeken en meeluisterden. Hans en ik waren ervan overtuigd dat we het maximale eruit wilden halen. Dit is dé kans. Het kostte wel wat moeite om Hans Waterman en Tom Barlage daarvan te overtuigen, want zij hebben nooit het idee gehad dat fans écht op zulk onuitgebracht materiaal zaten te wachten. Is het wel goed genoeg naar Solution-maatstaven? Hans van Vuuren en ik stelden dat gebruik van archiefmateriaal een belangrijke plek inneemt bij zo’n box. Als je de mogelijkheid hebt, moet je het gewoon doen. Wel hebben we een half jaar langer de tijd genomen om er zeker van te zijn dat we met alles helemaal tevreden waren, was dat 99 procent. 100 procent haal je nooit. Dat is onmogelijk. Maar we hebben maximaal eruit gehad wat erin zat. Inclusief de opnames van één van de twee reünieoptredens in Panama in 2006.’
Wat kan je vertellen van de dvd van dat concert?
‘De opnames van ‘Panama’ zien er veel beter uit dan op de oorspronkelijke DVD uit 2007. Het beeld is scherper, de kleuren zijn gecorrigeerd. Maar ik moet absoluut Guus Willemse een compliment geven die destijds het initiatief nam voor het registreren van de reünie. Dat Guus – die destijds alles uit eigen zak betaalde – die kans heeft aangegrepen, is heel belangrijk gebleken. Want na die twee reünieconcerten heeft Solution écht nooit meer gespeeld.’
En dan is er het boek natuurlijk… hoe is dat gegaan?
‘Door de jaren heen hebben alle Solution-leden her en der wel hun zegje gedaan, maar voor dit totaalwerk vond ik dat ik Tom Barlage uitgebreid moest spreken. Hij is immers medeoprichter. Aangezien hij in Frankrijk woont, heb ik hem drie keer anderhalf uur lang telefonisch gesproken. Tom vormde samen met Willem Ennes de rode draad van Solution. Ik moest overigens bij Tom wel heel veel herinneringen ophalen. Maar toen ikzelf het één en ander vertelde, kwam er bij hem ook meer boven. Als journalist zijnde is dat eigenlijk het allermooiste wat er is. Je geeft eigenlijk een soort voorzet en degene die je spreekt kopt de bal erin. Tom was mij daarvoor heel erg dankbaar, want er kwamen allemaal zaken naar boven die hij toch wel koesterde. Je moet je voorstellen dat hij sinds 1983, dus ruim veertig jaar geleden en op die reünie na, niks meer met Solution heeft gedaan. Tuurlijk, je hoeft niet op alle vragen antwoord te krijgen. Maar het verhaal in het boek is wel op die manier ontstaan.’
Heb jij je daadwerkelijk bemoeid, zeg maar, met het digitaliseren en bewerken van de opnames?
‘Ja, ik heb dus al die tapes dat ik beluisterd en vervolgens heb ik die ook, zoals dat heet, gedigitaliseerd, in die zin dat ik ze heb overgezet, waar het voornamelijk de cassettes betreft. Dat heet pre-mastering, een specialisme van mij. Zoals je weet doe ik ook heel veel mastering, ik doe veel remastering van oude opnames voor onder meer albums van Golden Earring, Shocking Blue, Focus, Jan Akkerman en Tangerine Dream. In dit geval heb ik eigenlijk al het archief bronmateriaal van alle beschikbare cassettes gedigitaliseerd. Daarna ging Peter van ’t Riet ermee aan de slag, iemand waarmee Hans van Vuuren al decennia lang samenwerkt. Die heeft de uiteindelijke mastering gedaan, ook van de oorspronkelijke Solution-albums. En dat heeft hij heel goed gedaan.’
Heb jij thuis de apparatuur om dit allemaal te doen of moet je daarvoor naar een studio?
‘Ik ben van alle gemakken voorzien, het natuurlijk altijd een beetje een wisselwerking. Ik ben journalist, maar ik ben ook technicus en die combinatie komt nu natuurlijk heel goed uit, dat is heel duidelijk. Voor mij werkt dit uitstekend. En het werkt zelfs zo goed dat er komt deze periode heel veel uit aan projecten, waarin ik dan wel journalistiek, dan wel technisch mijn bijdrage heb geleverd. Waarschijnlijk heb je iets meegekregen over die ‘Pink Floyd At Pompeii‘ release, die nieuwe, gerestaureerde versie van de Pompeii-film. Ik heb Steven Wilson geholpen bij het maken van de nieuwe audio-mix. Steven en ik kennen elkaar al jaren en ik fungeer bij sommige projecten van hem als een klankbord. Die Pompeii-release kwam op nummer 1 binnen in de albumlijst van Engeland en dat is natuurlijk wel bijzonder. Dat is, zowel voor hem als voor mij, de grootste release waarmee we iets mee te maken hebben gehad. Maar wat betreft mijn eigen carrière, dat komt wel allemaal uit mijn koker. Zoals de reeks heruitgaven van Golden Earring, die ik ruim 5 jaar geleden heb opgezet. Ik doe de productie, kies het materiaal uit, doe de remastering van het originele album, ga op zoek naar bonusmateriaal, dat soort werk. Voor de liner notes vraag ik Jeroen Ras, want dat is dé Earring biograaf, dé Earring kenner pur sang van Nederland. Dus het is ook niet zo dat ik alles naar mij toetrek. Ik ben echt een teamspeler en ik vind het leuk om met mensen samen te werken. Net zoals dat mensen het leuk vinden om met mij samen te werken aan mooie dingen. Want we hebben allemaal één doel, we staan allemaal aan dezelfde kant.
Naar mijn mening wordt in Nederland, vooral door de grote labels, niet optimaal gewerkt aan reissues. Zoals ik al opmerkte: het is iets wat je maar één keer goed kan doen. Je kan niet over vijf jaar zeggen ‘we gaan weer een keer heruitgave maken van het één en ander’. Daar trapt de consument ook niet in. En je wilt het ook niet creatief en commercieel uitmelken. De toegevoegde waarde is het allerbelangrijkste. Voor mij lopen journalistiek en techniek eigenlijk al 25 jaar door elkaar heen, maar ik vind dat leuk. Het is een wisselwerking, het geeft mij impulsen, het geeft me ideeën. Ik weet dat ik natuurlijk ook maar zoveel uren in een dag heb, maar ik kies heel gericht uit wat ik wil en wat ik niet wil. Ik kan soms ook gewoon projecten doen, maar dan moet ik gewoon helaas wel bedanken. Maar ik doe ook wel eens iets wat misschien wat minder in m’n straatje ligt, maar waarin ik wel op zoek ga naar iets bijzonders. Wat het mij de moeite waard maakt. Zonder heel snobistisch te zeggen ‘nee, dat doe ik niet, want die muziek ligt mij totaal niet’. Misschien ontdek ik wel iets wat ik nog niet ken! Toevallig sta ik nu aan de vooravond van zo’n project. Ik kan nog niet zeggen wat het precies is, want dat moet de betreffende producent maar bekendmaken. Ik werk wel samen met iemand die ook precies snapt waar een goede heruitgave aan moet voldoen. Je zit op één lijn en dat is het heel fijn samenwerken. Net zoals met Hans van Vuuren, met iedereen bij Red Bullet, noem maar op. Vorig jaar heb ik de box van Patricia Paay gemasterd. Ik heb ook nog een bijdrage aan het boekje gegeven. Dat is ook zo’n project waarvan ik altijd had gehoopt dat iemand het zou doen. Diegene, Franklin van Liempt, heeft het dus gedaan en met alle financiële risico’s van dien in het achterhoofd is het resultaat zo mooi geworden. Zo iemand dwingt bij mij écht respect af. Omdat ik het, zoals ik al zei, in Nederland, heel vaak fout zie doen. Al met al zijn het projecten die ik erg tof vind om te doen. Ik doe het naast mijn fulltime werk als journalist bij Dagblad van het Noorden. Ik krijg er veel energie van, zowel van het samenwerken met mensen als het werken aan heruitgaven van prachtige muziek.
Mijn doel is om ervoor te zorgen dat mensen er over 10, 15, 50, 100 jaar nog steeds de mogelijkheid hebben daar naar te luisteren.’
Lees ook de recensie van deze box:
https://bluestownmusic.nl/review-solution-last-detail-anthology-1967-2006/
Website: https://nl.wikipedia.org/wiki/Solution
